“Bu derin yaralardan özgür kelebekler çıkacak”: Endometriozisin Kadınların Psikolojik Sağlıklarını Nasıl Etkilediği ile İlgili Temellendirilmiş Bir Teori

Endometriozisli, sıkıntılı ve sıkıntısı olmayan kadınlar hayatlarındaki aksaklıklardan bahsediyorlar.

Anahtar Noktalar

Önemi:

• Bu, endometriozis ve psikolojik sağlık arasındaki ilişkiyi incelerken kişisel farklılıkları hesaba katarak yapılan ilk niteliksel çalışmadır.
• Araştırmacılar özellikle aynı hastalığa sahip olan kadınların neden sadece bazılarının bu konuyla ilgili sıkıntıda olduğunu, bazılarının ise neden olmadığını araştırdılar.

Ne yapıldı?

• Cerrahi endometriozis tanılı 74 kadınla açık röportajlar yapıldı.
• Katılımcılar sıkıntılı ya da sıkıntılı olmadıklarının belirlenmesi için Hospital Anxiety ve Depression Scale’ı tamamladı.
• Bu çalışma endometriozisin psikolojik sağlığı nasıl etkilediğine dair temellendirilmiş bir teori geliştirmeyi amaçladığından veri analizi, sabit komperatif metod kullanılarak veri toplanması üzerinden gerçekleştirildi.
• Kodlar oluşturuldu ve jinekologların ve aynı zamanda endometriozis kuruluşlarının üyelerinin geri dönüşleriyle ortaya çıkan temalar tartışıldı.

Anahtar Sonuçlar

• Sıkıntılı ve sıkıntısı olmayan hastalar için endometriozisle yaşamanın ortak noktaları 4 tema halinde ortaya kondu: ağrı tecrübesi, kronik hastalığa sahip olmak, öngörülen veya doğrulanmış infertilite ile başa çıkmak ve spesifik ve multidisipliner bakıma ihtiyaç duymak.
• Sıkıntılı ve sıkıntısı olmayan katılımcılar arasındaki ana farklılık sıkıntılı kadınların hayatlarının birçok alanında aksaklık hissettiklerini belirtirken, sıkıntılı olmayan kadınların hastalığa adaptasyon ile takip eden ön aksaklıkları benimsemeleriydi. Aksaklık yaşamaya karşı devamlılık sağlamak teması temellendirilmiş teorinin merkezinde bulunmaktaydı.
• Sıkıntılı ve sıkıntılı olmayan endometriozisli kadınlar arasındaki anahtar farklılıklar tanı zamanında, tanı iletişiminde, hasta- doktor ilişki kalitesinde, semptom varlığında, yakın ilişkilerde, finansal destekte, kadın kimliğinde, infertilite etkisinde, vücut algısında, cinsellikte ve endometriozisli yaşamın anlamında görülmüştür.

Çalışma limitasyonları

• İncelenen grup kültürel olarak homojendi ve böylelikle kültürel inançların oynadıkları önemli rol arka plana atıldı.
• Hastalar aynı klinikten alındığı için sonuçların genelleştirilmesi limitlenmiştir.

 ÖZET

            Milan Katolik Üniversitesi’nden ve Milan Üniversitesi’nden araştırmacılar “Journal of Health Psychology” adlı dergide nitelikli araştırmaların endometriozisin yaşam kalitesi ve psikolojik iyi hissetmeye negatif etkisi olduğunu göstermelerine rağmen kadınlar arasındaki bireysel farklılıkları analiz eden çalışmalarda eksiklik bulunduğunu not ettiler. Bu nedenle, endometriozisin özellikle de sıkıntılı ve sıkıntılı olmayan kadınlar arasındaki farklılıklara bakarak kadınların hayatlarını nasıl etkilediğini daha iyi anlamayı hedeflenmiş temellendirilmiş teori çalışmalarını yürüttüler.

Hem sıkıntılı hem de sıkıntılı olmayan katılımcılar endometriozisle yaşamanın ortak noktalarından bahsettiler. Bunlar, araştırmacılar tarafından 4 kategoriye ayrıldı: ağrı tecrübesi, kronik hastalığa sahip olma, öngörülen veya doğrulanan infertilite ile başa çıkma, spesifik ve multidisipliner bakıma ihtiyaç duyma. İki grup arasındaki anahtar farklılıklar, sıkıntılı kadınların hayatlarının birçok alanında aksaklık hissettiklerini belirtirken sıkıntılı olmayan kadınların devamlılığı sağladıklarını belirtmeleriydi. Sıkıntılı kadınlar hayatlarının birçok alanında aksaklıklardan bahsettiler: günlük normal aktiviteler (iş dahil), gelecek planları, yakın ve kişiler arası ilişkiler ve benlik hissi. Tersine, sıkıntılı olmayan kadınlar endometriozisin aksaklıklara sebep olduğunu fakat kendilerinin  bireysel olarak bununla baş etme ve bununla yaşama yolunu bulduklarını belirttiler. Sıkıntılı katılımcılar; tanıya giden yavaş yol, tanının zayıf komunikasyonu, negatif doktor-hasta ilişkisi, devamlı aktif pelvik (kasık) ağrı, zayıf yakın ilişkiler, negatif kadın kimliği hissi, negatif vücut algısı, ilgi eksikliği ve cinsel ilişkiden kaçınma ve kendilerini kötümser ve gergin betimleme gibi benzer tecrübeleri paylaştılar. Bunun tersine, sıkıntılı olmayan kadınlar çabuk tanıdan, tanının iyi komunikasyonundan, pozitif doktor hasta ilişkisinden, devam etmeyen semptomlardan, destekleyici sosyal ilişkilerden, kuvvetli yakın ilişkilerden, pozitif kadın kimliği hissinden, pozitif vücut algısından, aktif cinsel yaşamdan bahsetmelerinin yanında aynı zamanda iyimserdiler ve hastalıklarını kabulleniyorlardı.

            Yazarlar “Teoretik yapımızın merkezinde aksaklık yaşamaya karşı devamlılığı sağlama süreci vardı” ve “Endometriozisten etkilenen kadınların hastalığı tedavisi olmayan bir olay olarak görmeleri çok büyük bir stres kaynağı olabilir” diye belirttiler. Özellikle medikal uzmanlarla bağlantılı tanı zamanı gibi faktörlerin gelişme ihtiyacı, büyük risk faktörü olan doktor hasta ilişkisini vurguluyorlar. Ayrıca aksaklıklar sebebiyle negatif benlik hissine sahip olan hastalar psikolojik girişimlere ihtiyaç duyabilirler. Buna ek olarak kişiliğin aksaklık yaşamaya karşı devamlılığı sürdürmede rol oynayabileceği not edilmekte ve bu alanda daha çok çalışmanın yapılması gerektiği önerilmektedir.

Kaynak Site: endonews.com
Çeviren: Stj. Dr. Rümeysa KANTARCI